Trong hành trình tu tập hướng tới giải thoát và giác ngộ, Bát quan trai giới đóng một vai trò quan trọng, giúp người Phật tử thực hành hạnh xuất gia trong một ngày một đêm. Tuy nhiên, để hoàn thành trọn vẹn quá trình này, việc xả giới Bát quan trai sau khi tu tập là một bước không thể thiếu. Hiểu rõ về quá trình xả giới Bát quan trai sẽ giúp người Phật tử thấu hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa và lợi ích của việc tu tập này.
Hãy cùng Phật Tử 247 tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Bát Quan Trai Là Gì?
Tu tập Bát quan trai là thực hành hạnh xuất gia trong vòng một ngày một đêm. Vì vậy, thọ trì Bát quan trai giới là một bước tiến quan trọng trong con đường tu tập của người Phật tử hướng đến giải thoát và giác ngộ. Bát quan trai giới, trong tiếng Pàli là Uposatha Sila, dịch sang Hán là Cận trú giới, Cộng trú giới, Thiện túc giới, Bát giới và Trai giới… Được gọi là Cận trú giới hay Cộng trú giới vì người thọ trì giới này phát nguyện sống một ngày một đêm gần gũi với các bậc Thánh giả để học tập hạnh thanh tịnh, ly dục và giải thoát của các Ngài.
Bát quan trai giới gồm các giới sau:
- Không sát sinh.
- Không trộm cắp.
- Không tà dâm.
- Không nói dối.
- Không uống rượu.
- Không trang điểm phô trương.
- Không ngồi giường cao sang trọng.
- Không ăn phi thời.
Tám giới này lấy trai làm bản thể, tức là lấy sự thanh tịnh làm bản chất của giới. Hơn nữa, trai là cửa ải của giới, do đó nếu thọ trì tám giới này mà vượt qua cửa ải của trai thì giới thể bị phá vỡ, mục đích hướng tới thanh tịnh và giải thoát của ngày tu tập Bát quan trai sẽ bị hỏng.
Xả Giới Bát Quan Trai Là Gì?
Xả giới Bát quan trai là quá trình kết thúc việc thọ trì Bát quan trai giới sau khi đã hoàn thành một ngày một đêm thực hành. Khi xả giới, ngườ itu Bát quan trai giới sẽ trở lại cuộc sống bình thường và không còn bị ràng buộc bởi các giới luật đã phát nguyện giữ trong thời gian tu tập.
Quá trình xả giới thường bao gồm các bước sau:
- Tự nguyện xả giới: Người thọ giới tự nguyện phát nguyện kết thúc việc thọ trì giới luật.
- Niệm Phật hoặc tụng kinh: Có thể thực hiện một buổi niệm Phật hoặc tụng kinh để cầu nguyện và tạ ơn.
- Hồi hướng công đức: Hồi hướng công đức của việc tu tập Bát quan trai cho tất cả chúng sinh, mong cầu mọi người đều được an lành và tiến bộ trên con đường tu tập.
- Lễ xả giới: Trong một số trường hợp, có thể tổ chức một buổi lễ xả giới tại chùa hoặc nơi tu tập với sự tham gia của chư Tăng Ni để chứng minh và cầu nguyện.
Xả giới Bát quan trai giúp người thọ giới quay trở lại cuộc sống hàng ngày với tâm hồn thanh tịnh hơn và ý chí tu tập mạnh mẽ hơn, tiếp tục hướng đến giải thoát và giác ngộ.
Lợi Ích Khi Tu Tập át Quan Trai
Khi tu tập Bát quan trai giới một cách trọn vẹn, hành giả sẽ gặt hái được rất nhiều lợi ích. Trước hết, người cư sĩ có cơ hội thực tập xuất gia cả thân lẫn tâm trong một ngày đêm. Nhờ vậy, họ sẽ thân chứng được pháp vị an lạc, ly dục và giải thoát, đặt nền tảng cho Thánh vị A La Hán. Đức Phật dạy rằng: “Thực hành trai giới có quả lớn, có lợi ích lớn, có sáng chói lớn, có ánh sáng lớn” (Kinh Tăng Chi Bộ).
Người tu tập Bát quan trai giới, đầy đủ tám chi, khi thân hoại mạng chung sẽ sanh lên các cõi Trời, cộng trú với chư Thiên, có đầy đủ phước báo và thọ lạc, mạng sống lâu dài. Trong kinh Ưu Bà Tắc Giới, Đức Phật cũng dạy rằng: “Công đức tu tập trai giới là không thể nghĩ bàn, tất cả mọi tội ác đều bị tiêu diệt. Người nào thọ trì Bát quan trai giới sẽ được niềm vui vô lượng của cõi người và cõi trời. Chính người đó đang dùng chuỗi ngọc anh lạc của Vô thượng bồ đề để trang nghiêm tự thân, vì vậy mà họ thành đạt vô lượng công đức”.
Nghi Thức Thọ Bát Quan Trai Giới Tại Nhà
Tính theo ngày âm lịch thì ngày Bát quan trai giới cố định trong năm có mùng 8 hàng tháng và các ngày 19/6, 23/8.
Chuẩn Bị
Đầu tiên, cần chuẩn bị các vật phẩm để cúng dường, và vì tu tại nhà nên không cần thỉnh mời hương linh. Một điều quan trọng khác là trước khi thọ giới, chúng ta phải sắp xếp mọi công việc gia đình, đảm bảo không còn lo lắng về bất kỳ vấn đề nào khác để tâm trí được thanh tịnh. Chỉ khi đó, việc thọ giới trong vòng 24 giờ mới có thể mang lại nhiều lợi ích cho chúng ta.
Trước khi thực hiện thọ giới chúng ta cần rửa tay, rửa mặt và súc miệng sạch sẽ. Mặc áo tràng chỉnh tề đến trước bàn thờ Phật thắp hương quỳ và bắt đầu đọc bài cúng hương.
Lịch Trình Thực Hiện
Buổi sáng: 6 giờ sáng Thọ giới
Buổi sáng: 7 giờ Ăn điểm tâm
Buổi sáng: 8 giờ Sám hối
Buổi sáng: 9 giờ Xem Kinh
Buổi sáng: 10 giờ Niệm Phật
Buổi sáng: 12 giờ Thọ trai
Buổi sáng: 12 giờ 30 Kinh hành niệm Phật
Buổi chiều: 1 giờ 30 Chỉ tịnh (nghỉ)
Buổi chiều: 3 giờ Tụng Kinh
Buổi chiều: 4 giờ Xem Kinh
Buổi chiều: 5 giờ Niệm Phật
Buổi chiều: 6 giờ Dùng nước
(sữa hoặc nước cháo)
Buổi tối: 7 giờ Tịnh độ
Buổi tối: 8 giờ Học
Buổi tối: 10 giờ 15 Quán sổ tức
Buổi tối: 10 giờ 40 Nghỉ
Buổi tối: 4 giờ khuya Tịnh Niệm (Niệm Phật)
Buổi tối: 4 giờ 30 Công phu
Buổi tối: 6 giờ Làm lễ xả giới
Văn Bạch Tu bát Quan Trai
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Đệ tử con tên là… Pháp danh…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… con xin phát nguyện thọ nhận Bát quan trai giới đúng ngày tại (chùa; nhà)…
Con đã nhớ và hiểu về tám giới và công đức của việc thọ trì tám giới, con vâng theo sự chỉ dạy của Sư Phụ cùng chư Tăng, con xin chư Phật chứng minh cho con được thọ nhận giới. Con xin thọ trì 8 giới.
Một là giới không sát sanh. Con nguyện một ngày một đêm hôm nay giữ giới không sát sanh. Nghĩa là con không giết người bằng mọi cách, không sai bảo kẻ khác giết người, không vui thích thấy nghe kẻ khác giết người. Cho đến những con vật lớn, con cũng không nhẫn tâm giết hại; cho đến tất cả con vật nhỏ, con cũng gắng xin thực tập không giết hại; mà hằng bảo vệ sanh mạng chúng sanh. (1 chuông. 1 vái)
Hai là giới không trộm cướp. Con nguyện một ngày một đêm hôm nay giữ giới không trộm cướp. Nghĩa là con thấy tài sản, vật dụng của người, không khởi lòng tham, lén lấy hay giật lấy; mà luôn luôn bảo vệ tài sản của người như tài sản mình. (1 chuông. 1 vái)
Đầu tiên cần chẩn bị các vật phẩm để cúng dường và vì tu tại nhà nên chúng ta không cần thỉnh mời hương linh. Điều quan trọng khác là trước khi thọ giới chúng ta phải sắp xếp việc nhà, không còn lo lắng về bất kì vấn đề gì khác nhằm để tâm trí của chúng ta được thanh tịnh. Chỉ như vậy thì việc thọ giới trong vòng 24 giờ mới mang lại cho chúng ta nhiều lợi ích.
Ba là giới không dâm dục. Con nguyện một ngày một đêm hôm nay giữ giới không dâm dục. Nghĩa là con thực tập sống đời sống của người xuất gia, lìa bỏ sự trói buộc của ái dục sinh tử luân hồi. (1 chuông. 1 vái)
Bốn là giới không nói dối. Con nguyện một ngày một đêm hôm nay giữ giới không nói dối. Nghĩa là con không do lòng tham nói lời dối trá lừa bịp người, không do lòng nóng giận nói lời hung dữ khiến người buồn rầu, không do lòng hiểm ác nói lời vu oan, vu cáo khiến người bị khó khăn tù tội; mà hằng nói lời chân thật ngay thẳng. (1 chuông. 1 vái)
Năm là giới không uống rượu và không sử dụng các chất gây nghiện. Con nguyện một ngày một đêm hôm nay giữ giới không uống rượu và sử dụng các chất gây nghiện. Nghĩa là con không uống các thứ rượu mạnh và nhẹ khiến tâm trí rối loạn mờ tối, thân thể sanh nhiều bệnh hoạn, chuốc lỗi lầm với thân nhân quyến thuộc; cho đến các thứ thuốc lá, thuốc lào, á phiện, xì ke, ma túy thảy đều tránh xa. (1 chuông. 1 vái)
Sáu là giới không được trang điểm, thoa dầu thơm, múa hát và xem múa hát. Nghĩa là con từ bỏ sự ái nhiễm sắc thân của mình và sắc thân của người, thường quán biết sắc thân này là bất tịnh, do tứ đại duyên hợp mà thành và sắc thân này đang tan hoại bởi quy luật sinh diệt; thường quán rõ nếu ái nhiễm sắc thân mình và sắc thân người thì sẽ bị phiền não, bị đau khổ và bị trói buộc trong luân hồi. (1 chuông. 1 vái)
Bảy là giới không được nằm ngồi giường cao rộng đẹp đẽ. Nghĩa là con từ bỏ sự chiều chuộng sắc thân này, tập sống phạm hạnh. (1 chuông. 1 vái)
Tám là giới không ăn phi thời, tức là ăn một ngày một bữa và hôm nay không được ăn quá giờ (quy định của chùa; tu tại nhà: quá giờ ngọ). Nghĩa là con ăn vừa đủ để nuôi thân, tập sống thiểu dục tri túc. (1 chuông. 1 vái)
[Nếu thời khóa buổi khuya chưa mời hương linh: Con xin nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho hương linh của chư Tăng chùa Ba Vàng xin thỉnh các hương linh… về tu cùng con trong ngày tu Bát quan trai này.]
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát! (1 lễ)
Văn Bạch Xả Giới Bát Quan Trai
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Đệ tử con tên là… Pháp danh:… ở tại… (Nếu ở trọ thì đọc thêm: và hiện tại đang ở trọ tại…)
Hôm qua chúng con đã phát nguyện thọ nhận Bát quan trai giới một ngày một đêm, giờ này đã viên mãn, chúng con xin được bạch xả giới. Chúng con xin hồi hướng công đức tu Bát quan trai về Vô Thượng Bồ Đề.
Chúng con cũng xin hồi hướng cho các chúng trong cõi tâm linh đã thỉnh mời (tùy duyên hồi hướng thêm cho các mục hương linh phát sinh)… . Nguyện cho tất cả được tăng trưởng phúc lành, cùng với chúng con nương tựa Tam Bảo tu hành cầu Vô Thượng Bồ Đề.
Và hiện tiền chúng con hồi hướng cho (đọc mong cầu)…
Chúng con cũng xin hồi hướng nguyện mong cho chánh Pháp được trụ lâu dài ở thế gian. Thời tiết được thuận hòa. Đất nước luôn có minh quân ủng hộ cho Phật Pháp, ngày càng thêm nhiều người được kết duyên với Phật Pháp, chăm tu giới đức, được an lạc hạnh phúc.
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát!
Nam mô Thường Gia Hộ Bồ Tát Ma Ha Tát!
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 lễ)
Văn Bạch Sám Hối Khi Vô Tình Phạm Giới
Tùy duyên bạch)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Đức Phật dạy: Giới là con thuyền, đưa chúng sinh qua biển sinh tử và nên “giữ giới như giữ tròng mắt.”
Đệ tử con xin thành tâm sám hối, đã phát nguyện thọ nhận Bát quan trai giới một ngày một đêm, mà con đã bị mất chánh niệm về giữ giới thứ… qua sự việc…
Con xin hướng về chư Phật thành tâm sám hối lỗi đó và con xin hứa sẽ cố gắng giữ chánh niệm, con nguyện mong chư Phật gia hộ cho con, để con tinh tấn chánh niệm về giữ giới.
Nam mô Cầu Sám Hối Bồ Tát Ma Ha Tát! (1 lễ)
Lời Kết
Qua việc thực hành và xả giới đúng cách, người Phật tử không chỉ gặt hái được nhiều lợi ích về mặt tâm linh mà còn có cơ hội chuyển hóa bản thân, chuẩn bị tốt hơn cho những bước tiến tiếp theo trên con đường giải thoát và giác ngộ. Như vậy, xả giới Bát quan trai không chỉ là một nghi thức mà còn là một phương tiện giúp hành giả duy trì và phát triển tâm thanh tịnh, tạo nền tảng vững chắc cho sự tiến bộ trên con đường tu tập Phật pháp.
